به گزارش روزنامه «دنیای‌خودرو» بازار تایر همچنان نابسامان است و قیمت برخی سایزهای پرمصرف مانند تایرهای خانواده پراید، سمند و پژو در بازار آزاد با آنچه دولت برای فروش تعیین کرده است، فاصله چشمگیری دارد. اتفاقی که هرچند سال یک‌بار رقم می‌خورد و دولت به‌جای پیدا کردن یک راه‌حل اصولی و زیربنایی اما هر بار دست به اجرای طرح‌های مقطعی می‌زند. این‌بار هم مدیران وزارت صمت برای رفع مشکل بازار سراغ اجرای طرحی رفته‌اند که شاید با اجرای آن شبکه فروش تایرسازان با قدمتی ۳۰تا ۵۰ساله به‌سمت نابودی برود.
هر روز یک سامانه جدید!
گویی سامانه‌سازی در ایران رونق خوبی پیدا کرده است و هر بار به جای رفع اشکالات سامانه‌های موجود، برخی مدیران به دنبال ایجاد سامانه‌ای جدید هستند. چند سال قبل سامانه جامع تجارت پابه‌میدان گذاشت تا مسیر حرکت کالا از کارخانه تا رسیدن به دست مصرف‌کننده نهایی را برای دولت و نهادهای نظارتی شفاف کند.
سامانه‌ای که همه ارکان نظام توزیع در آن عضویت دارند اما به‌دلیل برخی اشکالات جزئی- آن‌هم در حلقه آخر نظام توزیع- قرار است شرکای جدیدی مانند سامانه شفافیت و تیکتینگ را درکنار خود ببیند.
مشکل سامانه جامع تجارت تنها در بخش پایانی چرخه توزیع مشکل دارد و آن‌هم جایی است که برخی نمایندگان شرکت‌های تایرساز برای فروش تایر در بازار آزاد با سندسازی، کالا را سرازیر بازار آزاد می‌کنند. البته در این بخش دولت می‌تواند با مدیریت حلقه آخر و دقیق‌تر کردن سامانه مشخصات اعلامی ازسوی خرده‌فروش را با بانک اطلاعاتی تطابق دهد و از فروش چندباره تایر به یک خودرو در طول چند ماه، عدم تطابق پلاک خودرو با کدملی خریدار و حتی تلفن‌همراه ارائه‌شده جلوگیری کند. اما برطرف نکردن همین ضعف کوچک باعث شده است این‌بار هم شفاف‌سازی بازار تایر، مسیر را به سمتی سوق دهد که درنهایت شبکه نمایندگی شرکت‌های تولیدی که ده‌ها سال برای ایجاد آنها تلاش شده است، نابود شوند.
۱۲هزار مشتری جدید و اجبار برای فروش به آنها
براساس دستورالعمل وزارت صمت برای فروش شفاف تایر در بازار، این‌بار تایرسازان مکلف شده‌اند به هر تایرفروش در کشور که جواز کسب دارد، کالا بفروشد.
در این شیوه تمام تایرفروشان که تعدادشان به بیش‌از ۱۲هزار نفر می‌رسد؛ می‌توانند درخواست خرید ارائه کنند و تایرساز مکلف است تایر درخواستی را ظرف ۴۸ساعت دراختیارشان قرار دهد.
این بدان معنی است که اگر هر یک از این افراد درخواست خرید ۳۰۰حلقه تایر از ۵شرکت بارز، کویرتایر، ایران‌تایر، یزدتایر و آرتاویل‌تایر را داشته باشند باید ماهانه ۳میلیون و ۶۰۰هزار حلقه تایر در اختیارشان قرار گیرد. رقمی که وقتی با آمار تولید ۲۲میلیون حلقه تایر رادیال سواری در سال مقایسه شود، این طرح را طرحی شکست‌خورده تداعی خواهد کرد. البته نباید فراموش کرد ۴۰درصد تولیدات تایرسازان تحویل خودروسازان می‌شود و در عمل کمتر از ۱۴میلیون حلقه تایر برای توزیع در بازار باقی می‌ماند.
حالا چه کسی این امکان را دارد که ۱۴میلیون حلقه تایر در سال را به تایرفروشانی عرضه کند که ماهانه یک‌چهارم تولید کارخانه‌ها را مطالبه خواهند کرد؟ با این شیوه عجیب فروش نه‌تنها بازار در کمتر از یک‌ماه دچار رکودی بی‌سابقه می‌شود بلکه کارخانه‌ها هم به خاطر درخواست‌های بالا و البته تولیدی که ندارند جریمه خواهند شد!
شبکه نمایندگی نابود خواهد شد؟!
دست‌اندرکاران دولتی در شرایطی تصمیم به اجرای طرح شفافیت فروش تایر با همکاری ۲۱سکوی ویژه فروش اینترنتی گرفته‌اند که در پس ذهن خود نشانی از نقش بازار در روزهای رکود برای فروش محصولات کارخانه‌ها ندارند.
تمامی فعالان صنعت تایر به‌خوبی می‌دانند در روزهای رکود بازار بخش عمده‌ای از این ۱۲هزار واحد صنفی حاضر به خریدکالا از کارخانه‌ها نیستند و سرمایه خود را وارد چرخه تولید کارخانه‌ها و دریافت کالا آن‌هم دو هفته تا یک‌ماه پس از واریز وجه نمی‌کنند.
دراین شرایط دولت یا باید تمامی خریداران تایر در طرح شفافیت را ملزم به خرید کالا در تمام سال کند یا با دست خود شبکه فروشی را که تایرسازان سال‌ها برای ایجاد آن تلاش کرده‌اند، نابود نکند.
بی‌شک نمایندگان شرکت‌های تایرساز حاضر نیستند در این طرح تنها به عمده‌فروشی و دریافت سود ۳درصدی قناعت کنند و به جای سود، ۲ تا سه‌درصد نیز برای مالیات، خواب سرمایه و هزینه‌های جاری بپردازند.
این بخش از بازار برای برون‌رفت از زیان‌دهی، خرده‌فروشی را در دستور کار خود قرار خواهد داد و اگر قرار بر اجبار ازسوی دولت باشد سرمایه خود را از بازار بیرون خواهد کشید. در چنین شرایطی سامانه شفافیت، تیکتینگ و جامع تجارت، مانند سامانه‌های پیشین به فراموشی سپرده خواهند شد و اجراکنندگان طرح‌های اینچنینی، صنعت تایر را با یک شبکه فروش که دیگر ردی از آن باقی نمانده است تنها خواهند گذاشت.
روزنامه «دنیای‌خودرو» آماده انعکاس اظهارات مسئولان در مورد ابهامات اجرای این طرح است زیرا تا زمان انتشار این مطلب پیگیری‌های مکرر خبرنگار «دنیای‌خودرو» از روابط عمومی وزارت صمت به نتیجه نرسید بزرگان صنعت و بازار تایر بر این باورند که شاید اجرای طرح شفافیت چندماهی بیشتر طول نکشد اما با ریزش قیمت‌ها این تایرسازان هستند که باید به‌فکر چاره‌ای برای شبکه‌فروش از دست‌رفته خود باشند.
